Chính sách tín dụng là điểm sáng trong các chính sách cho đồng bào DTTS

Đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng - Trưởng ban Dân vận Trung ương phát biểu tại Hội thảo

Tham dự Hội thảo còn có đại diện các Bộ, ban ngành, các tổ chức chính trị - xã hội và các nhà khoa học, chuyên gia kinh tế, các tổ chức quốc tế, đặc biệt là người được thụ hưởng tín dụng chính sách xã hội.

Vùng DTTS và miền núi ở Việt Nam chiếm ¾ diện tích tự nhiên của cả nước, trong 54 dân tộc thì có 53 DTTS với 14,6 triệu người, chiếm hơn 14% dân số cả nước. Đồng bào sinh sống thành cộng đồng tập trung chủ yếu ở 5.266 xã, 548 huyện, 51 tỉnh, thành phố, là các vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn, giao thông đi lại không thuận lợi, cơ sở hạ tầng còn hạn chế, chưa thể đáp ứng tốt cho cuộc sống cũng như phát triển kinh tế gia đình, tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn ở mức cao. Vì vậy, trong những năm qua, công tác dân tộc, chính sách dân tộc là vấn đề cơ bản, lâu dài, là nhiệm vụ chính trị trọng tâm và thường xuyên của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và cả hệ thống chính trị. Ngày 12/3/2003, Ban Chấp hành Trung ương khóa IX đã ban hành Nghị quyết số 24-NQ/TW về công tác dân tộc. Cùng với các Chương trình mục tiêu quốc gia, NHCSXH đã được Chính phủ giao thực hiện các chương trình tín dụng chính sách xã hội đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác, trong đó có đồng bào DTTS.

Thống đốc NHNN Việt Nam kiêm Chủ tịch HĐQT NHCSXH Lê Minh Hưng phát biểu tại Hội thảo

Trong những năm qua, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Thống đốc NHNN kiêm Chủ tịch HĐQT, NHCSXH đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ban ngành và Ủy ban Dân tộc thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước giao. Các chương trình tín dụng chính sách xã hội được triển khai kịp thời, có hiệu quả, giúp đồng bào DTTS sinh sống tại vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn nhanh chóng tiếp cận được nguồn vốn tín dụng chính sách để đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, chăn nuôi, tạo việc làm, ổn định đời sống, vươn lên thoát nghèo, góp phần giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội, ổn định an ninh chính trị tại các địa phương.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến khẳng định tín dụng chính sách xã hội góp phần củng cố tăng cường niềm tin của đồng bào DTTS đối với Đảng, Nhà nước

Đánh giá hiệu quả các chương trình tín dụng chính sách đối với đồng bào DTTS tại Việt Nam, Tổng Giám đốc NHCSXH Dương Quyết Thắng khẳng định: “Nhờ việc thực hiện đồng bộ các giải pháp, sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự phối hợp chặt chẽ của các tổ chức chính trị - xã hội và sự nỗ lực của NHCSXH đã tạo nên sức mạnh tổng hợp, tạo sự đồng thuận và quyết tâm của cả hệ thống chính trị - xã hội trong việc thúc đẩy hoạt động tín dụng chính sách. Vốn tín dụng chính sách đã được đầu tư đến 100% xã, phường, thị trấn trên cả nước; trong đó, tập trung ưu tiên cho vay các xã vùng đồng bào DTTS, vùng đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới. Vốn tín dụng chính sách xã hội đã làm thay đổi căn bản nhận thức của đồng bào DTTS từ mặc cảm, tự ti, nay mạnh dạn vay vốn và làm ăn có hiệu quả; giúp đồng bào dần nâng cao chất lượng cuộc sống; nâng cao trình độ quản lý sản xuất, kinh doanh, cũng như trình độ quản lý vốn để dần vươn lên thoát nghèo, làm giàu trên chính quê hương mình, góp phần ngăn chặn tệ cho vay nặng lãi ở vùng nông thôn, vùng DTTS…”. Tín đến ngày 31/8/2019, tổng dư nợ của NHCSXH đạt 199.823 tỷ đồng, với gần 6,6 triệu khách hàng đang còn dư nợ; trong đó có trên 1,4 triệu khách hàng là hộ đồng bào DTTS đang thụ hưởng hầu hết các chương trình tín dụng tại NHCSXH với tổng dư nợ là 49.617 tỷ đồng, chiếm 24,8% tổng dư nợ của NHCSXH. Dư nợ bình quân một hộ DTTS đạt 34 triệu đồng/bình quân chung là 30,4 triệu đồng. Riêng, các chương trình cho vay dành riêng cho đồng bào DTTS theo các Quyết định số 32/2007/QĐ-TTg và Quyết định số 54/2012/QĐ-TTg; Quyết định số 74/2008/QĐ-TTg và Quyết định số 29/2013/QĐ-TTg; Quyết định số 1592/QĐ-TTg và Quyết định số 755/QĐ-TTg và Quyết định số 2085/QĐ-TTg có tổng dư nợ đạt 2.342 tỷ đồng với 163.694 hộ đang dư nợ và trên 371 nghìn lượt hộ vay vốn. Nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đã góp phần giúp hộ DTTS phát triển sản xuất, nâng cao đời sống và thoát nghèo, trong đó có trên 2 triệu hộ thoát nghèo, thu hút và tạo việc làm cho trên 162 nghìn lao động (trên 16 nghìn lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài); giúp trên 211 nghìn HSSV có hoàn cảnh khó khăn là con em hộ DTTS được vay vốn học tập; xây dựng hơn 1,3 triệu công trình nước sạch, vệ sinh môi trường nông thôn; xây dựng hơn 215 nghìn căn nhà ở…

Tổng Giám đốc Dương Quyết Thắng báo cáo kết quả thực hiện các chương trình tín dụng chính sách xã hội đối với đồng bào DTTS tại Việt Nam

Trong thời gian tới, để triển khai thực hiện hiệu quả hơn nữa các chính sách tín dụng ưu đãi của Chính phủ đối với hộ nghèo, hộ đồng bào DTTS và các đối tượng chính sách khác, NHCSXH sẽ tiếp tục tập trung ưu tiên nguồn vốn cho vay đối với hộ nghèo, hộ DTTS; củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng chính sách trong toàn hệ thống, đặc biệt là các tỉnh trong khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ - nơi có tỷ lệ hộ nghèo cao; phối hợp cùng các tổ chức chính trị - xã hội và chính quyền địa phương tổ chức thực hiện quyết liệt những giải pháp củng cố và nâng cao chất lượng tín dụng đối với những đơn vị chất lượng còn thấp; thiết lập mô hình tổ chức, phương thức quản lý vốn tín dụng chính sách xã hội và cách thức tác nghiệp đặc thù, hiệu quả, phù hợp với hộ nghèo, hộ DTTS; tập trung ưu tiên các nguồn lực cho vùng DTTS, tạo điều kiện cho đơn vị triển khai tốt tín dụng chính sách xã hội, đảm bảo nguồn vốn đến đúng các đối tượng thụ hưởng; tiếp tục xây dựng thêm chính sách giảm nghèo cho đồng bào DTTS mang tính chất toàn diện hơn, bao phủ trên tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, các dân tộc và các địa bàn vùng DTTS, miền núi và thực hiện tốt Chỉ thị số 40-CT/TW.

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến cho biết, tín dụng chính sách xã hội góp phần củng cố tăng cường niềm tin của đồng bào DTTS đối với Đảng, Nhà nước và điều đặc biệt là nguồn vốn này đã giúp cho nhiều gia đình thoát nghèo, lấy lại niềm tin và vươn lên trong cuộc sống. “Thủ tục cho vay của NHCSXH đơn giản, nhanh gọn, giải ngân tại xã, rất phù hợp với tâm lý, tập quán của đồng bào. Nếu không có NHCSXH thì tệ nạn cho vay nặng lãi ở vùng nông tôn, DTTS chưa biết sẽ diễn biến phức tạp đến đâu”, Bộ trưởng Đỗ Văn Chiến chia sẻ. Ủy ban Dân tộc cam kết đồng hành cùng với NHCSXH, hướng dẫn các cơ quan dân tộc các cấp phối hợp chặt chẽ với các chi nhánh, Ban đại diện HĐQT các cấp để thực hiện tốt hơn nữa các chính sách tín dụng vùng đồng bào DTTS trong thời gian tới. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến nêu ý kiến, cơ chế cho hộ gia đình cá nhân vay như hiện nay là rất tốt nhưng để khai thác tiềm năng lợi thế so sánh của vùng DTTS và miền núi, tạo sản phẩm hàng hóa theo chuỗi giá trị, đề nghị NHCSXH phối hợp với Ủy ban Dân tộc đề xuất với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu cho các Hợp tác xã, doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp khởi sự kinh doanh ở vùng DTTS và miền núi vay tín dụng chính sách xã hội với cơ chế đặc thù về thủ tục, mức vốn, lãi suất phù hợp, đủ sức hấp dẫn để phát huy hiệu quả và xung lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi. Trước mắt, lập đề án xin thực hiện thí điểm nội dung này và cụ thể hóa trong Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi tới đây trình Quốc hội xem xét. Các chuyên gia tham dự Hội thảo đều có chung nhận định rằng: Tín dụng chính sách xã hội đã góp phần tích cực trong việc thực hiện mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, bảo đảm an sinh xã hội. Theo thống kê của Bộ LĐTB&XH, tỷ lệ hộ nghèo cả nước giai đoạn 2007 - 2015 giảm từ 14,75% xuống còn 4,25%; giai đoạn 2016 - 2018 giảm từ 8,23% xuống còn 5,35%; đặc biệt là giảm nghèo trong khối đồng bào DTTS. Bà Triệu Thị Nga, người dân tộc Dao ở thôn Nà Quang, xã Nông Hạ, huyện Chợ Mới (Bắc Kạn) cho biết, trước đây gia đình là hộ nghèo trong thôn bởi đông con, hai vợ chồng lại không có việc làm ổn định vì không có đất ruộng để canh tác. Nguồn sinh sống chủ yếu bằng việc làm nương rẫy nhưng luôn trong tình trạng thiếu ăn. Năm 2007, gia đình bà được vay 5 triệu đồng từ NHCSXH để mua 1 con trâu sinh sản ra lứa khác nhau. Nhờ đó, gia đình bà đã trả hết nợ ngân hàng và tiếp tục được vay khoản lớn hơn là 30 triệu đồng và dần lên mức 50 triệu đồng để mở rộng đàn trâu, gia cầm, trồng rừng keo,… Nhờ sự nỗ lực của bản thân và mạnh dạn áp dụng KHKT vào chăn nuôi trồng trọt cho năng suất cao, các con của bà Nga đã được đi học, ra trường, có việc làm, thu nhập ổn điịnh. Vì vậy, từ năm 2016 gia đình bà Nga đã thoát hẳn nghèo.

Bà Triệu Thị Nga chia sẻ câu chuyện của gia đình tại Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, Trưởng Ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai nhấn mạnh: Chính sách tín dụng ưu đãi dành cho đồng bào DTTS là một điểm sáng trong các chính sách dành cho đồng bào DTTS. Quá trình triển khai thực hiện đã mang lại những hiệu quả thiết thực. Chính sách tín dụng đã tạo cơ hội rất lớn cho các hộ đồng bào DTTS và giúp cho đồng bào có sinh kế phù hợp, thay đổi, cải thiện nâng cao mức sống của mình. Chính sách tín dụng đã tạo nên một bước chuyển trong thực hiện chính sách, không còn bao cấp nữa, giảm đi tâm lý trông chờ, ỷ lại; đã hỗ trợ có mục tiêu, có điều kiện và quan trọng nhất là nâng cao trách nhiệm của các hộ gia đình tiếp cận chính sách; tạo cho các hộ đồng bào DTTS tự vươn lên để thoát nghèo bền vững. Bên cạnh những kết qua đạt được, Trưởng Ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai cũng chỉ ra tín dụng chính sách xã hội đối với đồng bào DTTS thời gian qua vẫn còn một số tồn tại làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực thi chính sách. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo là đồng bào DTTS chiếm tỷ lệ khá cao ở mức 60% số hộ nghèo trong cả nước. Việc bố trí nguồn vốn thực hiện các chương trình tín dụng đối với đồng bào DTTS đôi khi còn chưa kịp thời, chưa đảm bảo nguồn vốn để thực hiện theo kế hoạch được duyệt,…

Kết luận Hội thảo, Thống đốc NHNN Việt Nam kiêm Chủ tịch HĐQT NHCSXH Lê Minh Hưng cho biết: Ban Tổ chức sẽ tổng hợp các ý kiến của các đại biểu để báo cáo, kiến nghị các cấp có thẩm quyền nghiên cứu, xử lý; đồng thời, sẽ chủ động phối hợp với các Bộ, ban ngành, địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội tiếp thu các kiến nghị, đề xuất thuộc thẩm quyền giải quyết của NHCSXH và Ủy ban Dân tộc để triển khai ngay trong thời gian tới. Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết, NHNN cũng đã phối hợp với các Bộ, ngành liên quan xây dựng Dự thảo Chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện, trong đó tập trung vào việc tăng khả năng tiếp cận sản phẩm dịch vụ ngân hàng cho người dân, đặc biệt đồng bào DTTS… Để đạt được mục tiêu đó, bên cạnh việc tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư, NHCSXH kiến nghị Chính phủ cần tiếp tục quan tâm, ban hành nhiều chính sách giúp đồng bào DTTS phát huy nội lực, thế mạnh của địa phương mình để từng bước vươn lên thoát nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống và phát triển kinh tế. Trong đó, NHCSXH đề nghị xem xét xây dựng, ban hành chính sách tín dụng đầu tư theo Đề án giảm nghèo của từng vùng, từng địa phương; hình thành một nguồn vốn riêng và được cân đối bố trí từ Quốc hội để đảm bảo nguồn vốn cho vay đối với đồng bào DTTS được ưu tiên, chủ động nhất, tránh trường hợp nguồn vốn không đáp ứng được kịp thời khi các Quyết định được ban hành ra. NHNN Việt Nam cũng sẽ tiếp tục chỉ đạo các NHTM Nhà nước duy trì 2% số dư tiền gửi tại NHCSXH để tạo điều kiện đảm bảo đủ nguồn vốn cho vay, giúp NHCSXH thực hiện tốt các chương trình tín dụng chính sách xã hội.