Cho vay NƠXH sẽ trở thành một trụ cột của công tác an sinh

Phóng viên: Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành quyết định về mức lãi suất cho vay nhà ở xã hội (NƠXH) năm 2019 là 4,8%. Theo ông, dựa trên cơ sở nào để đưa ra mức lãi suất này?

Trả lời: Từ ngày 01/4/2019 mức lãi suất cho vay ưu đãi của NHCSXH áp dụng đối với các khoản vay dư nợ trong năm 2019 để mua, thuê mua nhà ở xã hội; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở theo quy định tại Nghị định 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội là 4,8%/năm.

Thực tế thì bao giờ người vay cũng muốn vay với lãi suất thấp. Với các chương trình cho vay ưu đãi của NHCSXH nói chung và chương trình cho vay NƠXH nói riêng lãi suất thấp quá thì ngân sách Nhà nước phải bù lỗ nhiều. Khi bù lỗ nhiều cũng gây áp lực ngược lại ngân sách và nguồn vốn bố trí cho vay có thể sẽ thấp đi và ít người được vay. Theo tính toán của NHCSXH,cho vay NƠXH là chương trình cho vay dài, Chính phủ cũng đã đặt ra nguyên tắc khung là lãi suất cho vay nhà ở xã hội tối đa bằng hoặc không vượt quá 50% lãi suất của các TCTD cho vay cùng loại với kỳ hạn trung và dài hạn.

Trên cơ sở khung đó thì hiện nay, lãi suất của các TCTD có tham gia cho vay nhà ở xã hội là 5%/năm nên NHCSXH tính toán đề xuất các Bộ, ngành trình Chính phủ mức lãi suất cho vay năm 2019 là 4,8%/năm. Lãi suất cho vay NƠXH được Chính phủ ban hành theo từng năm. Nhìn tổng thể, NHCSXH cho rằng lãi suất cho vay trong năm nay ở mức như vậy là hợp lý.

Phóng viên: So với các chương trình tín dụng cho vay nhà ở mà ngân hàng từng triển khai thì chương trình cho vay NƠXH lần này có những điểm gì khác biệt, thưa ông?

Trả lời: NHCSXH đã từng triển khai cho vay các chương trình tín dụng liên quan đến nhà ở như chương trình cho vay nhà ở cho hộ nghèo Quyết định số 167/2008/QĐ-TTg, cho vay nhà ở vùng Đồng bằng Sông Cửu Long, cho vay hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực miền Trung, và nhà ở cho đối tượng chính sách và có công với cách mạng. Điểm khác cơ bản là đối với cho vay NƠXH theo Nghị định 100 không phải là gói là một chương trình dài, nguồn vốn không hạn định, hằng năm Chính phủ ưu tiên cân đối ngân sách để bố trí vốn sang NHCSXH thực hiện cho vay. Chương trình cho vay này còn thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà nước để thực hiện đảm bảo các tiêu chí về nhà ở trong công tác bảo đảm an sinh xã hội. Chúng tôi tin tưởng rằng, trong thời gian tới, chương trình cho vay NƠXH sẽ trở thành một trong những trụ cột trong các chính sách an sinh xã hội.

Phóng viên: Người nghèo, người thu nhập thấp có nhu cầu mua, thuê mua, xây dựng, sửa chữa nhà ở thì nhận được ưu đãi nào khi vay vốn NHCSXH, thưa ông?

Trả lời: Ưu đãi đầu tiên là nếu thuộc đối tượng vay vốn khi vay chương trình này thì người vay đã được hưởng ưu đãi so với những người có thu nhập thường xuyên mà không được vay vốn.

Thứ hai, thời gian vay tối thiểu 16 năm và tối đa khoảng 25 năm để người dân có điều kiện tiết kiệm trong chi tiêu để trả nợ. Ví dụ, nếu không có chương trình cho vay này, họ phải đi thuê nhà. Nhưng khi vay vốn chương trình này thì họ mua nhà và tiền thuê hàng tháng có thể trả lãi ngân hàng và sau 16 - 25 năm căn nhà đó là của họ.

Thứ ba, lãi suất cho vay của chương trình này thấp hơn so với lãi suất cho vay NƠXH của các NHTM.

Thứ tư, người vay nhận được ưu đãi từ cách thức phục vụ của NHCSXH được công khai, được sự hướng dẫn, giám sát của hội, đoàn thể chính quyền địa phương và không mất chi phí khi đi xác nhận tại địa phương và nếu gặp rủi ro sẽ được xử lý như chương trình cho vay hộ nghèo.

Phóng viên: Giống các chương trình tín dụng khác, lo ngại về rùi ro là khó tránh. NHCSXH có lường trước và có giải pháp gì?

Trả lời: Hoạt động tín dụng luôn kèm rủi ro, chúng tôi cũng đã lường trước và trích lập dự phòng rủi ro trong hoạt động hàng kỳ nhằm bảo toàn nguồn vốn của Chính phủ. Hiện nay, nợ quá hạn thực hiện các chương trình cho vay của toàn hệ thống NHCSXH chỉ chiếm 0,42% tổng dư nợ.

Riêng hoạt động cho vay NƠXH chúng tôi có xác định sẽ có rủi ro nên đã trích lập dự phòng. Nếu người vay gặp rủi ro, chúng tôi sẽ căn cứ mức độ rủi ro để xử lý công khai theo đúng quy định của ngành.

Phóng viên: Quy trình kiểm soát cho vay NƠXH được thực hiện như thế nào để nguồn vốn đến đúng đối tượng sử dụng, thưa ông?

Trả lời: Hiện nay, NHCSXH có quy trình, thủ tục cho vay rõ ràng, bình xét cho vay từ dưới cơ sở, đảm bảo dân chủ, công khai.

Qua đó, các hội, đoàn thể có thể giám sát và phản biện cho chính quyền địa phương công khai đối tượng được vay trên bảng treo tại điểm giao dịch xã, phường mỗi tháng một lần. Với trường hợp vay vốn nhiều lần như sửa chữa nhà, chúng tôi phát vốn và nghiệm thu theo từng công đoạn. Với cho vay thuê mua NƠXH, chúng tôi ký tiếp hợp đồng 3 bên với chủ đầu tư theo quy định của Bộ xây dựng và Nghị định Chính phủ. Trong 5 năm, căn hộ đó không được bán sang nhượng, đảm bảo vốn vay đến đúng đối tượng và đối tượng sử dụng đúng mục đích. Chúng tôi thường xuyên kiểm tra trên thực địa và khắc phục ngay một số lỗi cơ bản liên quan đến giấy tờ, chữ ký và cũng không đặt quá nhiều thủ tục cho người vay, đảm bảo hỗ trợ tốt nhất cho người vay vốn.

Xin cảm ơn ông!