Bài phát biểu của Đồng chí Trần Quốc Vượng, Uỷ viên Bộ Chính trị - Thường trực Ban Bí thư tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI

Đồng chí Trần Quốc Vượng, Ủy viên Bộ Chính trị - Thường trực Ban Bí thư phát biểu chỉ đạo Hội nghị

Thưa các đồng chí chủ trì Hội nghị

Thưa các quý vị đại biểu và các vị khách quốc tế

Với tinh thần trách nhiệm cao, Hội nghị chúng ta đã hoàn thành mục tiêu và chương trình đề ra. Tại Hội nghị này, chúng ta lắng nghe báo cáo sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư khóa XI về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội (Chỉ thị số 40) và các kiến nghị đề xuất của Ban Kinh tế Trung ương về nhiệm vụ giải pháp tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 40 trong thời gian tới. Các ý kiến phát biểu tại Hội nghị, đặc biệt là ý kiến của ngài đại diện Ngân hàng Thế giới đã đi sâu phân tích, làm rõ hơn, sâu sắc hơn và bổ sung những nhận định đánh giá và những kiến nghị, giải pháp khả thi, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tín dụng chính sách xã hội trong tình hình hiện nay.

Kính thưa các quý vị đại biểu, thưa các đồng chí

Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị số 40 chúng ta đã đạt được nhiều kết quả tích cực và nổi bật. Nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đã được triển khai khá sâu rộng đến các xã, phường, thị trấn trên toàn quốc. Tổng nguồn vốn tín dụng chính sách, nguồn vốn ngân sách của địa phương ủy thác để cho vay và huy động vốn của xã hội đã đạt được mức tăng trưởng cao hơn nhiều so với trước khi có Chỉ thị số 40. Tín dụng chính sách xã hội đã trở thành một trong những trụ cột quan trọng của Chương trình mục tiêu Quốc gia về giảm nghèo bền vững. Là chính sách được triển khai rộng rãi nhất, đáp ứng một lượng lớn nhu cầu vốn cho người nghèo. Nhờ đó giai đoạn 2014 - 2019, số hộ nghèo đã giảm nhanh, góp phần ngăn chặn, từng bước đẩy lùi “tín dụng đen”, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nhất là khu vực nông nghiệp, nông thôn.

Qua 5 năm thực hiện đã khẳng định rằng Chỉ thị số 40 đã đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân và ngày càng đi vào cuộc sống, là một trong những đòn bẩy kinh tế góp phần phát huy được sức mạnh của cả hệ thống chính trị để thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách, các mục tiêu, nhiệm vụ của Đảng, Nhà nước đã đề ra về giảm nghèo, tạo việc làm phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an sinh xã hội và phát triển kinh tế xã hội, góp phần ổn định chính trị - xã hội, trật tự an toàn xã hội, củng cố thêm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Hoạt động tín dụng và tín dụng chính sách xã hội của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế đánh giá cao, góp phần đưa Việt Nam trở thành một hình mẫu về giảm nghèo trên thế giới, đạt được kết quả trên, tại Hội nghị các đồng chí đã phân tích làm rõ những nguyên nhân và bài học kinh nghiệm. Tôi xin nhấn mạnh một số nguyên nhân chủ quan:

Một là, các cấp ủy, tổ chức Đảng, chính quyền các cấp đã tổ chức quán triệt đến cán bộ chủ chốt về vai trò của tín dụng chính sách xã hội. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo với quyết tâm chính trị cao, quan tâm đúng mức, thường xuyên sâu sát tới hoạt động tín dụng chính sách xã hội. Hoạt động tín dụng chính sách xã hội đã có được sự vào cuộc tích cực, đồng bộ của cả hệ thống chính trị, tạo được niềm tin, sự đồng tình hưởng ứng, ủng hộ mạnh mẽ của nhân dân. Đây là một trong những Chỉ thị của Đảng nhanh chóng đi vào cuộc sống. Điều đó rút ra là chủ trương đáp ứng nguyện vọng của nhân dân và quyết tâm tổ chức thực hiện thì sẽ có kết quả.

Hai là, giai đoạn 2014 - 2019 mặc dù nguồn lực còn nhiều hạn chế nhưng Nhà nước  đã ưu tiên bảo đảm các nguồn vốn hoạt động cho NHCSXH, cấp bổ sung vốn điều lệ, cấp bù chênh lệch lãi suất và phí quản lý, vốn các chương trình tín dụng hàng năm, cho vay các nguồn vốn ưu tiên ưu đãi thời hạn dài, lãi suất thấp để cải thiện cơ cấu nguồn vốn theo hướng ổn định hơn. NHNN Việt Nam đã tích cực chỉ đạo các tổ chức tín dụng Nhà nước duy trì số dư tiền gửi 2% trên nguồn vốn huy động tại NHCSXH, các địa phương đã tập trung ưu tiên cân đối, bổ sung nguồn vốn để thực hiện các chương trình, dự án tín dụng chính sách xã hội. Đây là một trong những ưu tiên của Nhà nước chúng ta, riêng NHCSXH là được ưu tiên như vậy, nếu không có thì không thể làm được.

Ba là, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể xã hội đã vận động sự đóng góp của các tổ chức xã hội, doanh nghiệp; tổ chức tuyên truyền, phổ biến đầy đủ, kịp thời các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tín dụng chính sách xã hội đến với các tầng lớp nhân dân, nhất là người nghèo và đối tượng chính sách khác. Mặt trận Tổ quốc các cấp đã chú ý giám sát việc thực hiện chủ trương quan trọng này.

Bốn là, NHCSXH đã được củng cố, kiện toàn và hỗ trợ cơ sở vật chất, điều kiện làm việc, chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, chất lượng hoạt động, đã có nhiều đổi mới, sáng tạo trong việc huy động, quản lý và sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn.

Năm là, công tác theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát, đôn đốc thực hiện Chỉ thị số 40 được Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với các cơ quan thực hiện tốt, góp phần đưa Chỉ thị nhanh đi vào cuộc sống.

Thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tôi nhiệt liệt biểu dương và ghi nhận những nỗ lực của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể các cấp, NHNN Việt Nam, đặc biệt là NHCSXH đã triển khai thực hiện tốt chủ trương đề ra trong Chỉ thị số 40 và đạt được kết quả đáng khích lệ trong thời gian qua.

Bên cạnh kết quả đã đạt được việc thực hiện Chỉ thị 40 vẫn còn một số hạn chế và tồn tại như báo cáo sơ kết đã thẳng thắn chỉ ra, chúng ta cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo để khắc phục sớm trong thời gian tới.

Thưa các đồng chí và các quý vị đại biểu

Đến nay, chúng ta có thể khẳng định rằng các quan điểm, chủ trương, nhiệm vụ và giải pháp đã nêu tại Chỉ thị số 40 của Ban Bí thư vẫn còn nguyên giá trị chỉ đạo thực hiện. Vì vậy yêu cầu đặt ra là cần thực hiện quyết liệt, đồng bộ và có hiệu quả hơn để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước ta trong thời gian tới. Đề nghị Ban Kinh tế Trung ương cần tổng hợp tiếp thu đầy đủ các ý kiến tại Hội nghị hôm nay cùng với kết quả sơ kết để đề xuất, kiến nghị với Ban Bí thư ban hành kết luận về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 40, trong đó cần tiếp tục nghiên cứu, đề xuất bổ sung những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể khả thi, nhân rộng những cách làm hay, mô hình mới, sáng tạo nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng hiệu quả hoạt động của tín dụng chính sách xã hội trong thời gian tới. Tôi xin nhấn mạnh thêm một số điểm sau đây:

Một, hiện nay tình hình quốc tế tiếp tục diễn biến rất nhanh chóng phức tạp, khó lường đất nước ta đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức như là dịch bệnh Covid-19, dịch tả lợn Châu Phi… và tới đây sẽ còn xuất hiện nữa, biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt đã ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, hoạt động SXKD của nhân dân, đặc biệt là các hộ nghèo, hộ DTTS ở miền núi phía Bắc, ĐBSCL, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Trong bối cảnh đó phải tập trung sức làm tốt hơn nữa công tác tín dụng chính sách xã hội, để hỗ trợ ngày càng tốt hơn, hiệu quả hơn cho người nghèo, người yếu thế thì có ý nghĩa rất quan trọng cả trước mắt và lâu dài. Muốn vậy, cần phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp, sự chung sức đồng lòng của cộng đồng doanh nghiệp và của toàn xã hội.

Hai, chúng ta cần tiếp tục quán triệt sâu sắc, thực hiện ngày càng tốt hơn nữa chủ trương, quan điểm đã nêu trong Chỉ thị số 40. Tín dụng chính sách xã hội do NHCSXH thực hiện là một giải pháp sáng tạo, có tính nhân văn sâu sắc và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam, góp phần quan trọng thực hiện có kết quả các chủ trương, chính sách, các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước đã đề ra về giảm nghèo, tạo việc làm, phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị và phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Cấp ủy, chính quyền Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp cần xác định đây là nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ đạo với hoạt động tín dụng chính sách xã hội là một trong những nhiệm vụ trong chương trình, kế hoạch hàng năm và hàng tháng của mình. Đồng thời chúng ta cần nhận thức sâu sắc rằng thực hiện thật tốt Chỉ thị số 40 là một trong những giải pháp thiết thực, hiệu quả để góp phần đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể chính trị - xã hội các cấp. Tăng cường hiệu quả hoạt động, đi sâu, đi sát với các hội viên, đảng viên của mình. 

Nâng cao hơn nữa trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng chính sách xã hội, quan tâm công tác điều tra, xác định đối tượng được vay vốn, phối hợp giữa hoạt động huấn luyện kỹ thuật, đào tạo nghề, chuyển giao công nghệ và hoạt động cho vay vốn của NHCSXH, giúp người vay sử dụng vốn có hiệu quả nhất. Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể chính trị - xã hội các cấp cần phát huy tốt hơn nữa vai trò tập hợp lực lượng, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tín dụng chính sách xã hội đến các tầng lớp nhân dân, nhất là người nghèo và các đối tượng chính sách, nâng cao hơn nữa kết quả hiệu quả của giám sát của toàn dân đối với công tác này, đồng thời Mặt trận Tổ quốc các cấp cần mở rộng cuộc vận động vì người nghèo để huy động sự đóng góp của các tổ chức xã hội, của doanh nghiệp, của các cá nhân để bổ sung nguồn vốn cho tín dụng chính sách xã hội.

Ba, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hơn nữa năng lực và hiệu quả hoạt động của NHCSXH, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng năng lực chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp và chăm lo ngày càng tốt hơn đến đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, nhân viên và người lao động của NHCSXH. Tôi xin nhấn mạnh đặc biệt là đạo đức nghề nghiệp, cán bộ NHCSXH phải gần dân, sát dân, biết được yêu cầu của dân để phục vụ đúng như khẩu hiệu “Thấu hiểu lòng dân, tận tâm phục vụ” của NHCSXH. Tôi cũng muốn nói các đồng chí rằng, các đồng chí tiếp xúc với dân đấy chính là hình ảnh của Đảng, Nhà nước, nhân dân tin Đảng, tin xã hội chính là tin các đồng chí, mình làm với một ý nghĩa chính trị như vậy thì mới thấy là mình thực sự có vai trò, tôi rất muốn các đồng chí NHCSXH phải giáo dục cán bộ tinh thần như thế.

Cấp ủy, chính quyền các cấp cần hết sức quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện để NHCSXH hoàn thành nhiệm vụ ngày càng tốt hơn. Sử dụng ngày càng hiệu quả nguồn vốn được giao, được ủy thác, không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động tín dụng chính sách xã hội, đồng thời tích cực góp phần ngăn chặn, đẩy lùi “tín dụng đen”, bảo đảm thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước đã đề ra về giảm nghèo, tạo việc làm, phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị và phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Cuối cùng, thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tôi gửi tới các đồng chí, các quý vị đại biểu và toàn thể cán bộ, nhân viên, người lao động của NHCSXH lời chúc sức khỏe hạnh phúc và thành công.

Xin trân trọng cảm ơn!