Chòi tránh lũ phát huy hiệu quả

Bác Nguyễn Thanh Liên bên căn nhà chòi mới xây dựng

Chống chọi với thiên tai

Xã Phương Mỹ được mệnh danh là rốn lũ của huyện Hương Khê và cả tỉnh Hà Tĩnh, thường xuyên bị ngập sâu trong biển nước và chịu nhiều thiệt hại nặng nề. Ông Hoàng Xuân Tần - Phó Chủ tịch UBND xã ghi nhận rằng, hàng năm địa phương này thường xuyên phải đối mặt với ngập lụt sâu. Vào mùa bão lũ, trong tổng số 666 hộ trên địa bàn thì tỷ lệ ngập chiếm tới 2/3, trong đó có 285 hộ ở khu vực trọng điểm ngập sâu từ 3,5 - 4m. Chính vì vậy, đối phó với bão lũ là một trong những thách thức lớn nhất của người dân, bởi Phương Mỹ là xã nghèo với nguồn thu nhập chính từ trồng trọt và chăn nuôi.

Ngày 14/6/2012, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 716/QĐ-TTg về việc triển khai thí điểm giải pháp hỗ trợ hộ nghèo nâng cao điều kiện an toàn chỗ ở, ứng phó lũ lụt vùng Bắc Trung bộ và ven biển miền Trung (Chương trình 716). Xã Phương Mỹ là một trong những địa bàn được chọn thí điểm xây nhà chòi tránh lũ. Đến nay, toàn xã đã có 22 gia đình xây nhà chòi tránh lũ theo Chương trình 716. Bên cạnh đó, nhiều hộ gia đình không thuộc diện được hỗ trợ cũng đầu tư thực hiện theo mô hình này, nâng tổng số nhà chòi được xây dựng lên 56 hộ gia đình.

Như trường hợp chị Nguyễn Thị Vinh ở xóm Áp Tiến thuộc một trong nhũng gia đình được hỗ trợ thực hiện xây dựng nhà chòi thí điểm. Nhà chòi được xây dựng khang trang, cao trội lên nằm bên cạnh ngôi nhà cấp 4 trước đây của gia đình, đã xuống cấp. Chị Vinh cho biết, gia đình có 6 người thuộc ba thế hệ sống chung trong ngôi nhà cũ cấp 4. Trước đây, mỗi đợt mưa bão về ngôi nhà lại bị ngập sâu do nằm ở vùng ngập trọng điểm. Mọi tài sản, đồ đạc đều bị ngâm trong nước, còn người thì di tản, trú ẩn ở những nơi cao hơn như trường cấp hai của xã…

Năm 2013, gia đình chị Vinh được Nhà nước hỗ trợ 10 triệu đồng, NHCSXH cho vay 10 triệu đồng cùng với phần tiền thu xếp trong gia đình và vay họ hàng đã xây dựng được ngôi nhà chòi tránh lũ theo thiết kế của Bộ Xây dựng. Nhà chòi xây dựng hai tầng, tầng một dùng làm nơi sinh hoạt, tầng hai để đồ. Mặc dù khó khăn nhưng giờ gia đình yên tâm không lo chạy lũ nữa. “Nếu Nhà nước có những chính sách hỗ trợ mức cao hơn phù hợp với giá xây dựng theo thị trường hiện nay thì tốt, nhất là đối với những gia đình nghèo…”, chị Vinh tâm sự.

Phó Chủ tịch Hoàng Xuân Tần nhấn mạnh, mỗi năm nơi đây thường hứng chịu từ 3 - 5 cơn bão lũ. Chủ trương của xã là phải có những chương trình hành động đối phó với thiên tai, đem lại hiệu quả phát triển kinh tế, ổn định đời sống. Do vậy, khi Nhà nước có chủ trương hỗ trợ xây nhà chòi tránh lũ thì xã và nhân dân rất phấn khởi. Dự án hoàn thành năm 2013 và đã phát huy hiệu quả ngay mùa mưa bão. Năm 2013, tuy không có lũ lụt lớn xảy ra, song do ảnh hưởng của cơn bão số 10 và 11 với lượng mưa lớn kéo dài đã gây ngập úng nhiều vùng trũng. Có nhà chòi, người dân tập trung đồ đạc lên hết tầng hai, không phải lo di tản và không gây thiệt hại nhiều.

Nhớ lại khi đó, bác Nguyễn Thanh Liên, xóm Ấp Tiến, chỉ vào ngôi nhà chòi của gia đình mới xây xong năm 2013 phấn khởi nói: Có nhà chòi rồi không lo bão lũ nữa. Nếu có xảy ra ngập lụt nặng cũng không lo bởi nhà chòi được xây dựng cao hơn đỉnh điểm của trận lụt lịch sử năm 2010. Gia đình cũng mong muốn xây dựng căn nhà vững trãi hơn nhưng không có điều kiện. Nay được Nhà nước và NHCSXH hỗ trợ cộng với vay mượn thêm, gia đình xây dựng được nhà chòi này với kinh phí xây dựng khoảng 50 triệu đồng. Không có Nhà nước thì sẽ không làm được gì cả. Nay thì gia đình yên tâm không lo đến việc chạy di tản hay thiệt hại về tài sản nữa.

Nhân rộng mô hình

Theo số liệu của NHCSXH, tính đến nay tại 7 tỉnh thực hiện triển khai thí điểm xây nhà chòi tránh lũ theo Chương trình 716 đã có 669 khách hàng vay với tổng dư nợ 6,685 tỷ đồng. Giám đốc NHCSXH tỉnh Hà Tĩnh Lưu Văn Minh cho biết, chương trình xây chòi vượt lũ hết sức quan trọng bởi tạo điều kiện đảm bảo tính mạng và tài sản cho nhân dân. Hà Tĩnh là địa phương thường xuyên chịu ảnh hưởng nặng của thiên tai, bão lũ. Mỗi lần bão lũ tới, người dân lại thấp thỏm lo âu về tính mạng, tài sản không được đảm bảo. Vì vậy, nhu cầu xây nhà vượt lũ là hết sức chính đáng và cần thiết đối với rất nhiều vùng thấp ở tỉnh, đặc biệt là các huyện vùng sâu, vùng xa.

Khi chương trình này được triển khai, nhân dân đón nhận và hiện nay, Hà Tĩnh đang thí điểm giai đoạn một thực hiện tại 3 xã gồm: Hương Thịnh, huyện Hương Sơn và Phương Mỹ, Hòa Hải của huyện Hương Khê. Tổng số hộ được vay hiện nay là 99 hộ với dư nợ 990 triệu đồng. Nhu cầu của nhân dân rất cao. Sau khi chương trình xây chòi vượt lũ được triển khai, nhiều hộ không thuộc các đối tượng được vay cũng vẫn thực hiện xây nhà theo mô hình này. Điều này cho thấy, Chương trình 716 rất thiết thực với bà con. Giám đốc Lưu Văn Minh cho biết thêm, hiện NHCSXH tỉnh vẫn nhận được nhiều nguyện vọng của nhân dân, mong muốn tiếp tục triển khai chương trình để giúp cho dân đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản mùa mưa lũ.

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Phương Mỹ, với giá cả nguyên vật liệu hiện nay, để làm nhà chòi vượt lũ thì ít nhất cần trên 50 triệu đồng. Nếu với số tiền hỗ trợ 10 triệu đồng của Nhà nước và vay của NHCSXH 10 triệu đồng thì chưa đủ. Thực hiện chương trình, chính quyền xã phải trực tiếp ký nợ, bảo lãnh cho người dân mua vật liệu xây dựng. Theo đó, mức vay cũng như mức hỗ trợ của Nhà nước nếu được thì nên dành nguồn ngân sách lớn hơn hỗ trợ cho bà con nông dân làm nhà chòi tránh lũ đảm bảo chống được lũ lụt ở mức độ cho phép.

Do đối tượng cho vay làm chòi vượt lũ là các hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác, khả năng đảm bảo về tài chính rất khó khăn, phải trông chờ vào nguồn vốn ngân sách, vốn vay của NHCSXH và sự giúp đỡ của cộng đồng, anh em… Bên cạnh việc nâng mức hỗ trợ cho vay cũng cần mở rộng đối tượng cho vay. Từ hiệu quả của mô hình này, xã cũng có những chủ trương nhân rộng ra, đem lại hiệu quả thiết thực cho khu vực trọng điểm lũ lụt như Phương Mỹ.

Mong mỏi của người dân đã được Chính phủ nhìn thấu đáo. Theo Quyết định số 48/2014/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ mới được ban hành về chính sách hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực miền Trung nâng mức hỗ trợ, mức vay và phương thức cho vay. Theo đó, mức hỗ trợ ngân sách Nhà nước là 12 triệu đồng/hộ; những hộ cư trú tại vùng khó khăn được hỗ trợ 14 triệu đồng/hộ; những hộ cư trú tại các thôn đặc biệt khó khăn theo quy định của Chính phủ được hỗ trợ 16 triệu đồng/hộ. Mức vay từ NHCSXH được nâng lên 15 triệu đồng/hộ. Đây là điều kiện quan trọng để Chương trình 716 nhân rộng hơn nữa.

Ý KIẾN ĐỘC GIẢ Hủy trả lời