CẦN MỞ RỘNG CHO VAY HỘ CẬN NGHÈO: Nỗ lực để không tái nghèo (Bài 4)

Tuy đã thoát nghèo nhưng gia đình chị Nguyễn Thị Chiến vẫn chưa yên tâm

Nguy cơ tái nghèo

Trước đây, gia đình ông Nguyễn Văn Cường ở thôn Hạ Vĩ, xã Nhân Chính, huyện Lý Nhân (Hà Nam) thuộc diện nghèo nhất xã. Năm 2010, ông được NHCSXH cho vay 20 triệu đồng theo chương trình tín dụng phục vụ XKLĐ. Đồng vốn ấy đã thực sự mở ra cơ hội mới cho gia đình ông, khi người thân được đi lao động ở nước ngoài, hàng tháng gửi tiền về trả nợ. Ngoài ra, gia đình còn có điều kiện mở rộng quy mô sản xuất. Ông Cường tâm sự: “Nhờ đồng vốn ý nghĩa đó mà kinh tế gia đình tôi đã ổn định. Tuy nhiên, nếu được vay thêm vốn thì tôi mới có điều kiện xây dựng các mô hình kinh tế có quy mô lớn và không lo tái nghèo nữa”.

Trước đây, gia đình ông Đỗ Văn Thích và bà Nguyễn Thị Trúc ở xã Hợp Lý, huyện Lý Nhân từng phải sống trong cảnh chạy ăn từng bữa. Được NHCSXH cho vay vốn, ông có điều kiện phát triển kinh tế, thoát nghèo, lo cho các con ăn học đầy đủ nhưng những khó khăn không phải đã hết khi tình hình sản xuất ngày càng khó khăn, giá cả đầu vào tăng trong khi giá bán sản phẩm nông nghiệp lại giảm. Ông Thích chia sẻ: “Nhờ đồng vốn của ngân hàng, kinh tế gia đình tôi đã ổn định nhưng nếu bây giờ không được vay thêm vốn, quả thực việc mở rộng quy mô sản xuất rất khó khăn”.

Ông Hoàng Văn Lộc, Chủ tịch UBND xã Chính Lý, huyện Lý Nhân cho biết: “Chính Lý là một trong những xã nghèo của huyện, do chưa có sinh kế bền vững nên tỷ lệ tái nghèo cao. Theo tôi được biết, hiện nay hộ cận nghèo không thuộc đối tượng được vay vốn ưu đãi. Đây là một thiệt thòi lớn vì nguồn vốn của ngân hàng tuy không lớn nhưng giải ngân nhanh, kịp thời, thủ tục vay đơn giản nên có thể giúp họ nhanh chóng phát triển sản xuất. Thiết nghĩ, Nhà nước cần có chính sách ưu đãi để các hộ cận nghèo được thoát nghèo bền vững…”.

Rời Hà Nam, chúng tôi tìm lên các xã miền núi của tỉnh Tuyên Quang. Tại thôn Hòa Bình, xã Đội Bình, huyện Yên Sơn, chúng tôi được chị Nguyễn Thị Chiến kể lại hành trình thoát nghèo của gia đình. Điều đáng nói là hành trình ấy dù đã rất gian nan, vất vả nhưng cũng khó bền vững, bởi gia đình chị đã từng ra khỏi danh sách hộ nghèo của xã nhưng chỉ sau một đợt dịch bệnh trên đàn gia súc, là quay trở về mốc… hộ nghèo. Năm 2006, để có tiền cho con trai là Ninh Văn Tiến đi XKLĐ tại Malaysia, gia đình chị Chiến đã vay 18 triệu đồng của ngân hàng. Tuy nhiên, khi sang Malaysia, Tiến không có việc làm nên một năm sau thì về nước với hai bàn tay trắng. Nợ cũ chồng nợ mới, năm 2006, chị Chiến thế chấp sổ đỏ lấy 15 triệu đồng. Có tiền chị mua 500 con gà, 4 con lợn về nuôi với mong muốn thoát nghèo. Nhưng rủi ro liên tiếp đổ lên gia đình chị, cuối năm 2011, dịch bệnh tràn qua khiến toàn bộ gia súc, gia cầm bị chết. Rất may, thời điểm đó, chị được NHCSXH “bơm” vốn kịp thời để khôi phục sản xuất nên đầu năm 2012 gia đình đã nằm trong danh sách hộ cận nghèo. Dù được “nâng cấp” nhưng chị Chiến vẫn không khỏi lo lắng, không phải vì lo mất các khoản trợ cấp dành cho hộ nghèo mà điều cơ bản nhất là mất đi cái “phao” là nguồn vốn của NHCSXH.

Ông Nguyễn Kim Hùng, Trưởng thôn Hòa Bình cho biết: “Thôn có 176 hộ với 456 khẩu, trong đó có 10 hộ thuộc diện nghèo, 7 hộ cận nghèo, 2 hộ tái nghèo. Những hộ cận nghèo cuộc sống cũng rất vất vả, khó khăn nếu không được tiếp cận các chính sách ưu đãi của Nhà nước, nhất là về vốn”.

Quan tâm đến hộ cận nghèo

Về giải pháp hỗ trợ hộ cận nghèo thoát nghèo bền vững, ông Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội ND xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân cho rằng: “Nhà nước nên mở rộng đối tượng vay vốn, cụ thể là đưa hộ cận nghèo vào diện vay vốn ưu đãi. Từ khi có chương trình cho hộ nghèo vay vốn của NHCSXH, tôi thấy đời sống người dân được nâng cao, nhiều hộ đã từng bước vượt qua khó khăn nhờ những đồng vốn tưởng như nhỏ bé. Điều đáng nói là khi vay vốn của NHCSXH, họ không chỉ có tiền để sản xuất mà còn được cán bộ tín dụng, tổ chức hội, đoàn thể tư vấn cách làm ăn, cách chi tiêu, hạch toán kinh tế. Nếu hộ cận nghèo được tiếp cận vốn dài hơn với định mức cho vay lớn hơn thì tôi tin họ sẽ có hướng phát triển bền vững. Theo tôi, quan điểm về giảm nghèo cũng cần phải có sự thay đổi, bên cạnh việc hỗ trợ vốn, lương thực, nhà ở cho hộ nghèo cũng cần có chính sách kích thích hộ cận nghèo phát triền sản xuất, để các hộ nghèo lấy đó làm gương mà phấn đấu làm ăn, không còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước”.

Mới đây, UBND tỉnh Thanh Hóa đã có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ với nội dung: “Vốn vay ưu đãi của Chính phủ thực sự phát huy được hiệu quả, góp phần quan trọng thực hiện công cuộc giảm nghèo. Tuy nhiên, tại địa phương hiện nay vẫn còn nhiều hộ cận nghèo, hộ có nguy cơ tái nghèo cao vì không được tiếp tục vay vốn ưu đãi để tái đầu tư mở rộng sản xuất, tăng thu nhập”. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh Thanh Hóa đề nghị Chính phủ bổ sung đối tượng hộ cận nghèo vào danh sách được vay vốn ưu đãi.

Ông Lê Văn Hoạch, Giám đốc NHCSXH tỉnh Hà Nam cho rằng: “Cho vay hộ cận nghèo sẽ giúp việc giảm nghèo bền vững hơn. Tại Hà Nam, theo Quyết định số 854 của UBND tỉnh, chúng tôi đã cho vay hộ cận nghèo, bước đầu kết quả rất khả quan”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trương Văn Bình, Giám đốc NHCSXH tỉnh Tuyên Quang nêu quan điểm: “Hiện, trên địa bàn tỉnh có 140/141 Điểm giao dịch tại các xã, phường. Tuy nhiên, đối tượng của ngân hàng cho vay chỉ là những hộ nghèo, còn hộ cận nghèo vẫn chưa được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi. Tôi nghĩ Chính phủ nên đưa hộ cận nghèo vào đối tượng được vay vốn với các cơ chế như nâng cao mức lãi suất lên cao hơn hoặc bằng với hộ nghèo”.

Ông Bàn Chí Thanh, Phó Trưởng phòng Bảo trợ xã hội (Sở LĐTB&XH tỉnh Tuyên Quang) cho biết: “Hiện các hộ cận nghèo chưa có điều kiện tiếp cận nguồn vốn ưu đãi từ ngân hàng nên không có vốn để quay vòng sản xuất. Đây là nguyên nhân xảy ra tình trạng các hộ nghèo không muốn thoát nghèo. Tôi nghĩ Nhà nước nên có cơ chế mở rộng đối tượng vay vốn ưu đãi cho cả hộ cận nghèo, có như vậy họ mới có cơ hội thoát nghèo bền vững”.

Ý KIẾN ĐỘC GIẢ Hủy trả lời