CHỈ THỊ SỐ 40-CT/TW: Tô đậm thêm tính nhân văn của chính sách tín dụng xã hội

10/02/2021
(VBSP News) Hơn 5 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội (Chỉ thị số 40-CT/TW) đi vào cuộc sống, không phải là một thời gian dài. Song những kết quả bước đầu triển khai Chỉ thị này minh chứng cho một quyết sách đúng đắn của Đảng, trực tiếp giải quyết những vấn đề nội tại trong triển khai tín dụng chính sách xã hội mà còn tạo bước đột phá trong việc kết nối sức mạnh của cả hệ thống chính trị cùng NHCSXH hỗ trợ người nghèo, các đối tượng chính sách xoay chuyển đói nghèo, làm tô đậm thêm tính nhân văn của chính sách tín dụng xã hội riêng có mà Đảng, Nhà nước Việt Nam dành cho người nghèo, để không ai trong số họ bị bỏ lại phía sau.
Ct40b

Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội (Chỉ thị số 40), do Ban Kinh tế Trung ương chủ trì phối hợp với Ban cán sự Đảng NHNN Việt Nam tổ chức

Đột phá từ tư duy
16.508 tỷ đồng nguồn vốn ủy thác từ địa phương được huy động từ sau khi Chỉ thị số 40-CT/TW đến 31/12/2020, đưa tổng nguồn vốn ủy thác của địa phương qua NHCSXH đạt 20.315 tỷ đồng. Song, sự tăng trưởng này không lũy tiến đều trong 5 năm qua mà là kết quả của một cuộc vận động chuyển biến từ tư duy nhận thức đến cách làm sáng tạo của các địa phương với tín dụng chính sách xã hội, với sự góp công không nhỏ của từng cán bộ, nhân viên NHCSXH.
Từ sự chuyển biến trong nhận thức về vai trò tín dụng chính sách xã hội, cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội không chỉ phát huy vai trò chỉ đạo, giám sát mà còn chung tay cùng Chính phủ giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới.
Đơn cử như ở Hà Nội, sau khi sáp nhập có tới hơn nửa thành phố với 18 quận, huyện và 386 xã, phường có tỷ lệ hộ nghèo cao và không đồng đều, Thành ủy đã nhận thức sâu sắc ý nghĩa của việc triển khai hiệu quả Chỉ thị số 40-CT/TW.
“Hà Nội luôn coi trọng việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW, coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, mang tính nhân văn sâu sắc phù hợp với thực tiễn của thành phố; góp phần quan trọng trong thực hiện các chủ trương, chính sách, mục tiêu nhiệm vụ mà Đảng bộ đã đề ra; đặc biệt là Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới”, Nguyên Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Ngô Thị Thanh Hằng khẳng định.
Tiếp nối vị trí đứng đầu trong cả nước về nguồn vốn ngân sách ủy thác cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách trước khi có Chỉ thị số 40-CT/TW, sau khi triển khai, Hà Nội tiếp tục có bước đột phá mới với 100% quận, huyện dành nguồn vốn lớn ủy thác qua NHCSXH để hỗ trợ người dân trên địa bàn. Đến hết năm 2020, nguồn vốn ngân sách địa phương ủy thác sang NHCSXH thành phố Hà Nội đạt 4.111 tỷ đồng.
Tín dụng chính sách đã đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của thành phố, đưa tỷ lệ hộ nghèo của Hà Nội giảm từ 3,64% (đầu năm 2016) xuống còn 0,42% (cuối năm 2019), hết năm 2020 cơ bản không còn hộ nghèo; tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới đạt 92,2% (356/386 xã).
Đặc biệt, việc lồng ghép triển khai và đánh giá Chỉ thị số 40-CT/TW tại các vùng “lõi nghèo” quốc gia qua các Hội nghị thực hiện Đề án củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng chính sách xã hội tại khu vực Tây Nam bộ, Tây Bắc đã góp phần chứng minh hiệu lực của Chỉ thị số 40-CT/TW đi vào cuộc sống. Từ đó tạo ra bước chuyển biến đột phá cho công tác tín dụng chính sách những năm sau này trên toàn quốc. Nhiều địa phương đã nhận thức sâu sắc về vai trò chủ lực, trụ cột của tín dụng chính sách trong công tác giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, từ đó dành nguồn lực lớn ủy thác qua NHCSXH như: TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, TP Đà Nẵng, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Đồng Tháp, Khánh Hòa, Bình Định, Long An, Vĩnh Phúc, Quảng Nam, Quảng Ninh, Bắc Giang, Cần Thơ và nhiều địa phương khác.
Cộng hưởng sức mạnh cho bảo đảm an sinh xã hội

Ct40a

Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW đã có hơn 13 triệu lượt hộ được vay vốn

Những “chiếc cần câu” từ nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đã giúp hàng triệu hộ thoát nghèo bền vững, vươn lên làm giàu. Xa hơn nữa, sử dụng công cụ tín dụng chính sách hiệu quả còn là “đòn bẩy” phát triển kinh tế bền vững, tiến tới hội nhập kinh tế quốc tế.
Cùng với việc dành 420 tỷ đồng uỷ thác qua NHCSXH, tỉnh Đồng Tháp chú trọng hướng cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách đi lao động, làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng. Hiện nay tỉnh Đồng Tháp đang dẫn đầu khu vực ĐBSCL về việc đưa lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng… Không chỉ giải quyết vấn đề giảm nghèo, phát triển kinh tế, hướng đi này còn giúp tỉnh hiện thực hóa mục tiêu phát triển nguồn nhân lực, bởi lao động đi làm việc ở nước ngoài đang tiếp cận với sự phát triển của nước văn minh, sẽ làm thay đổi suy nghĩ cách làm. Sau khi về nước, số tiền lao động mang về đã quý, kiến thức lao động mang về còn quý hơn, có một cuốn sách nói về vấn đề này “người nghèo là nghèo cái túi, người giàu là giàu cái đầu”. Vì vậy, tín dụng chính sách xã hội phải lồng ghép được nguồn vốn hữu hình và kiến thức vô hình để kích hoạt đối tượng yếu thế trong xã hội thoát khỏi sự mặc cảm, tự ti, vươn lên thoát nghèo.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến chia sẻ, nhờ thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 40-CT/TW đã huy động được thêm nguồn vốn tại địa phương, nên số hộ DTTS được vay vốn từ NHCSXH ngày càng tăng. Đồng bào DTTS chiếm 14,7% dân số cả nước nhưng tỷ lệ dư nợ tại NHCSXH chiếm 24,8% tồng dư nợ; toàn quốc có 3,04 triệu hộ DTTS thì đã có 1,4 triệu hộ vay vốn NHCSXH, chiếm 46%. Dư nợ bình quân là 38 triệu đồng/hộ.
“Đồng bào DTTS còn khó khăn, nhưng truyền thống văn hóa tốt đẹp từ bao đời để lại là “không có thì xin”, “vay thì phải trả”, NHCSXH đưa ra con số nợ quá hạn chỉ chiếm 0,76%, làm cho các cấp lãnh đạo thật sự yên tâm khi quyết định chuyển vốn qua NHCSXH”, Bộ trưởng Đỗ Văn Chiến cho biết.
Sự đồng hành, thấu hiểu nhu cầu của người nghèo và các đối tượng chính sách cũng là cơ sở để dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Văn phòng Trung ương Đảng, Ban Kinh tế Trung ương, NHNN Việt Nam, HĐQT NHCSXH đã tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai Chỉ thị số 40-CT/TW; Tham mưu Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chỉ đạo, lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội nâng cao chất lượng thực hiện ủy thác cho vay.
Đặc biệt, NHCSXH chủ động báo cáo các Bộ, ngành Trung ương trình Thủ tướng Chính phủ báo cáo Quốc hội bố trí nguồn vốn đầu tư công trung hạn từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước giai đoạn 2016 - 2020, giúp NHCSXH nâng cao năng lực tài chính, chủ động cho vay các chương trình chính sách trong điều kiện nguồn vốn từ phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh ngày càng bị hạn chế. Việc tham mưu Chính phủ chỉ đạo bổ sung Chủ tịch UBND cấp xã tham gia Ban đại diện HĐQT NHCSXH cấp huyện của NHCSXH càng góp phần nâng cao hiệu lực hiệu quả nguồn vốn tín dụng chính sách tại địa phương.
Hệ thống các chương trình tín dụng chính sách ngày càng hoàn thiện với việc NHCSXH chủ động báo cáo, làm việc với các Bộ, ngành liên quan để tham mưu trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành một số chương trình tín dụng chính sách mới, nâng cao mức vay, đẩy nhanh tốc độ thực hiện mục tiêu an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới, như: cho vay hộ mới thoát nghèo; giải quyết việc làm; phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2017 - 2020; hỗ trợ làm nhà đối với hộ nghèo, bảo vệ và phát triển rừng gắn với giảm nghèo nhanh, bền vững.
Cùng với sự tận tụy, trách nhiệm của từng cán bộ, nhân viên và người lao động NHCSXH không quản ngày nghỉ, nắng mưa, giá rét… đúng giờ giao dịch cố định là có mặt phục vụ nhân dân đã kết nối sức mạnh của cả hệ thống chính trị tham gia giảm nghèo bền vững, bảo đảm an sinh xã hội, góp phần tạo lên thành công chung của Chỉ thị số 40-CT/TW.
Doanh số cho vay từ khi triển khai Chỉ thị số 40-CT/TW đến nay đạt hơn 370 nghìn tỷ đồng, cho hơn 13 triệu lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác được vay vốn, giúp hơn 2,1 triệu hộ vượt qua ngưỡng nghèo; thu hút, tạo việc làm cho hơn 1,4 triệu lao động; giúp gần 28 nghìn lao động thuộc gia đình chính sách được vay vốn đi lao động có thời hạn ở nước ngoài; gần 382 nghìn HSSV có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập; xây dựng gần 7,9 triệu công trình nước sạch và vệ sinh môi trường ở nông thôn, hơn 152 nghìn căn nhà cho hộ nghèo và các hộ gia đình chính sách…
Với những kết quả tích cực trong triển khai tín dụng chính sách xã hội nói chung, Chỉ thị số 40-CT/TW nói riêng, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XII Trần Quốc Vượng khẳng định: “Tín dụng chính sách xã hội đã trở thành một trong những trụ cột quan trọng của Chương trình mục tiêu Quốc gia về giảm nghèo bền vững. Là chính sách được triển khai rộng rãi nhất, đáp ứng một lượng lớn nhu cầu vốn cho người nghèo. Nhờ đó giai đoạn 2014 - 2019, số hộ nghèo đã giảm nhanh, góp phần ngăn chặn, từng bước đẩy lùi “tín dụng đen”, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nhất là khu vực nông nghiệp, nông thôn. Chỉ thị số 40-CT/TW đã đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân và ngày càng đi vào cuộc sống, là một trong những đòn bẩy kinh tế góp phần phát huy được sức mạnh của cả hệ thống chính trị để thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách, các mục tiêu, nhiệm vụ của Đảng, Nhà nước đã đề ra về giảm nghèo, tạo việc làm phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an sinh xã hội và phát triển kinh tế xã hội, góp phần ổn định chính trị - xã hội, trật tự an toàn xã hội, củng cố thêm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Hoạt động tín dụng và tín dụng chính sách xã hội của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế đánh giá cao, góp phần đưa Việt Nam trở thành một hình mẫu về giảm nghèo trên thế giới”.

Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XII Trần Quốc Vượng: Tiếp tục chủ động, sáng tạo thực hiện tốt hơn Chỉ thị của Đảng

Chúng ta có thể khẳng định rằng các quan điểm, chủ trương, nhiệm vụ và giải pháp đã nêu tại Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư khóa XI vẫn còn nguyên giá trị chỉ đạo thực hiện. Vì vậy yêu cầu đặt ra là cần thực hiện quyết liệt, đồng bộ và có hiệu quả hơn để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước ta trong thời gian tới. Tôi xin nhấn mạnh thêm một số điểm sau đây:
Một là, hiện nay tình hình quốc tế tiếp tục diễn biến rất nhanh chóng phức tạp, khó lường đất nước ta đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức như là dịch bệnh Covid-19, dịch tả lợn Châu Phi… và tới đây sẽ còn xuất hiện nữa, biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt đã ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, hoạt động SXKD của nhân dân, đặc biệt là các hộ nghèo, hộ DTTS ở miền núi phía Bắc, ĐBSCL, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Trong bối cảnh đó phải tập trung sức làm tốt hơn nữa công tác tín dụng chính sách xã hội, để hỗ trợ ngày càng tốt hơn, hiệu quả hơn cho người nghèo, người yếu thế thì có ý nghĩa rất quan trọng cả trước mắt và lâu dài. Muốn vậy, cần phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp, sự chung sức đồng lòng của cộng đồng doanh nghiệp và của toàn xã hội.
Hai là, chúng ta cần tiếp tục quán triệt sâu sắc, thực hiện ngày càng tốt hơn nữa chủ trương, quan điểm đã nêu trong Chỉ thị số 40-CT/TW. Tín dụng chính sách xã hội do NHCSXH thực hiện là một giải pháp sáng tạo, có tính nhân văn sâu sắc và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam, góp phần quan trọng thực hiện có kết quả các chủ trương, chính sách, các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước đã đề ra về giảm nghèo, tạo việc làm, phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị và phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp cần xác định đây là nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ đạo với hoạt động tín dụng chính sách xã hội là một trong những nhiệm vụ trong chương trình, kế hoạch hàng năm và hàng tháng của mình. Đồng thời chúng ta cần nhận thức sâu sắc rằng thực hiện thật tốt Chỉ thị số 40-CT/TW là một trong những giải pháp thiết thực, hiệu quả để góp phần đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và tổ chức chính trị - xã hội các cấp. Tăng cường hiệu quả hoạt động, đi sâu, đi sát với các hội viên, đảng viên của mình.
Nâng cao hơn nữa trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng chính sách xã hội, quan tâm công tác điều tra, xác định đối tượng được vay vốn, phối hợp giữa hoạt động huấn luyện kỹ thuật, đào tạo nghề, chuyển giao công nghệ và hoạt động cho vay vốn của NHCSXH, giúp người vay sử dụng vốn có hiệu quả nhất. Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội các cấp cần phát huy tốt hơn nữa vai trò tập hợp lực lượng, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tín dụng chính sách xã hội đến các tầng lớp nhân dân, nhất là người nghèo và các đối tượng chính sách, nâng cao hơn nữa kết quả hiệu quả của giám sát của toàn dân đối với công tác này, đồng thời Mặt trận Tổ quốc các cấp cần mở rộng cuộc vận động vì người nghèo để huy động sự đóng góp của các tổ chức xã hội, của doanh nghiệp, của các cá nhân để bổ sung nguồn vốn cho tín dụng chính sách xã hội.
Ba là, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hơn nữa năng lực và hiệu quả hoạt động của NHCSXH, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng năng lực chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp và chăm lo ngày càng tốt hơn đến đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, nhân viên và người lao động của NHCSXH. Tôi xin nhấn mạnh đặc biệt là đạo đức nghề nghiệp, cán bộ NHCSXH phải gần dân, sát dân, biết được yêu cầu của dân để phục vụ đúng như khẩu hiệu “Thấu hiểu lòng dân, tận tâm phục vụ” của NHCSXH. Tôi cũng muốn nói các đồng chí rằng, các đồng chí tiếp xúc với dân đấy chính là hình ảnh của Đảng, Nhà nước, nhân dân tin Đảng, tin xã hội chính là tin các đồng chí, mình làm với một ý nghĩa chính trị như vậy thì mới thấy là mình thực sự có vai trò, tôi rất muốn các đồng chí NHCSXH phải giáo dục cán bộ tinh thần như thế.
Cấp ủy, chính quyền các cấp cần hết sức quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện để NHCSXH hoàn thành nhiệm vụ ngày càng tốt hơn. Sử dụng ngày càng hiệu quả nguồn vốn được giao, được ủy thác, không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động tín dụng chính sách xã hội, đồng thời tích cực góp phần ngăn chặn, đẩy lùi “tín dụng đen”, bảo đảm thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước đã đề ra về giảm nghèo, tạo việc làm, phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị và phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Bài và ảnh Ngọc Tú

Các tin bài khác