Nỗ lực thực hiện tốt Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững.
                                                                                                                                          Ảnh: TRẦN HẢI

Đồng chủ trì có các đồng chí: Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà và Mai Văn Chính, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan; lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương. Hội nghị được truyền trực tuyến tới điểm cầu trụ sở Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Phát biểu ý kiến khai mạc hội nghị, nhấn mạnh vai trò, vị trí, tầm quan trọng của nông nghiệp, nông dân, nông thôn, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, nông nghiệp là trụ đỡ của nền kinh tế; chúng ta lấy nông dân làm trung tâm, nông nghiệp làm động lực, nông thôn là nền tảng. Đa số người dân Việt Nam ở nông thôn, số lao động làm việc trong khu vực nông nghiệp chiếm tỷ trọng lớn.

Cùng với đó, Thủ tướng nhấn mạnh vai trò của nền văn minh lúa nước, đóng góp, dấu ấn của khu vực nông nghiệp, nông thôn với nền văn hóa dân tộc Việt Nam.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham quan một gian trưng bày sản phẩm OCOP
                                                                             Ảnh: Trần Hải

Do đó, đây là Hội nghị quan trọng, trong bối cảnh cả nước đang tích cực thi đua chào mừng, kỷ niệm các ngày lễ lớn; khẩn trương hoàn thành các nhiệm vụ theo các nghị quyết, kết luận của Đảng, Quốc hội, nhất là cuộc cách mạng về sắp xếp tổ chức bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bỏ cấp huyện từ ngày 1/7/2025.

Thủ tướng nêu rõ, thời gian qua, chương trình xây dựng nông thôn mới có 79% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, 51% số đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn hoặc hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; đã có 12 tỉnh, thành phố được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến chỉ đạo Hội nghị tổng kết
                                                                                        Ảnh: Trần Hải

Tuy nhiên, hiện nay còn nhiều vùng có tỷ lệ nghèo trên 50%. Bên cạnh sự tích cực của các phong trào thi đua, công tác thi đua khen thưởng cũng còn những bất cập như chưa phát hiện, khen thưởng kịp thời các điển hình, nhiều cá nhân, tổ chức có nhiều đóng góp mà chưa được khen thưởng, biểu dương…

Thủ tướng đề nghị các đại biểu đánh giá về kết quả thực hiện, chia sẻ những cách làm, mô hình hay, sáng tạo, điển hình; tôn vinh, khen thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích nổi bật; thảo luận định hướng Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2030 (về sự cần thiết đầu tư Chương trình trong bối cảnh hiện nay; các quan điểm, mục tiêu; phạm vi và quy mô; nội dung thực hiện; giải pháp tổ chức thực hiện trong bối cảnh, yêu cầu mới; việc lồng ghép các chương trình; triển khai hiệu quả các chương trình OCOP…).

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy phát biểu ý kiến tại Hội nghị
                                                                           Ảnh: Trần Hải

Thủ tướng cũng cho rằng, bảo đảm môi trường nông thôn, gắn với xóa bỏ các tập tục lạc hậu, như bảo đảm nước sạch, nhà vệ sinh hợp vệ sinh… là những vấn đề rất quan trọng cần bàn thêm để làm tốt hơn.

* Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 cho biết về kết quả thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ: Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới cơ bản là đạt và vượt các mục tiêu được giao đến hết năm 2025: Tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới đạt 79,3%/chỉ tiêu 80%, tăng 10,6% so cuối năm 2021; tỷ lệ xã đạt nông thôn mới nâng cao là 42,4%/chỉ tiêu 40%, tăng hơn 5 lần so cuối năm 2021; tỷ lệ xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu là 12,3%/chỉ tiêu 10%, tăng hơn 17 lần so với cuối năm 2021; tỷ lệ đơn vị cấp huyện được công nhận hoàn thành nhiệm vụ đạt chuẩn nông thôn mới là 51%/chỉ tiêu 50% (tăng 53% so cuối năm 2021); tỷ lệ huyện nông thôn mới nâng cao là 20%/chỉ tiêu 20% (tại thời điểm cuối năm 2021 chưa có huyện nông thôn mới nâng cao). Đã có 12 tỉnh được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới/chỉ tiêu 15 tỉnh, tăng 8 tỉnh so cuối năm 2021.

Các đại biểu tham dự Hội nghị
                                                     Ảnh: Trần Hải

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững: Tỷ lệ hộ nghèo cuối năm 2024 là 1,93%, giảm 3,27% so cuối năm 2022, giảm bình quân 1,03%/năm (đạt mục tiêu giao giảm 1-1,5%/năm); tỷ lệ xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo thoát khỏi tình trạng khó khăn là 35,20% (19/54 xã)/chỉ tiêu 30%. Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi của trẻ em dưới 16 tuổi, giảm còn 25,42%/chỉ tiêu dưới 34%. Đã triển khai trên 10.500 mô hình sinh kế/chỉ tiêu trên 1.000 mô hình (vượt xa mục tiêu). Hỗ trợ kết nối việc làm thành công cho trên 134.000 lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo chỉ tiêu là tối thiểu 100.000 lao động.

Kết quả huy động nguồn lực, phân bổ, giải ngân vốn: Chương trình nông thôn mới: Tổng nguồn lực huy động đến hết tháng 5/2025 khoảng 3,7 triệu tỷ đồng (Vốn ngân sách nhà nước 8,8%; vốn lồng ghép các chương trình khác 7,4%; vốn tín dụng 60,8%; huy động doanh nghiệp và người dân 23,1%). Tổng vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025 là 41.264 tỷ đồng (chiếm 1,1%), phân bổ 847 tỷ đồng cho các bộ, ngành và 40.417 tỷ đồng cho 47 tỉnh. Tỷ lệ giải ngân giai đoạn 2021-2024 đạt khoảng 80,6%.

Quang cảnh Hội nghị
                                                     Ảnh: Trần Hải

Chương trình giảm nghèo bền vững: Tổng vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025 khoảng 44.607 tỷ đồng. Tỷ lệ giải ngân giai đoạn 2021-2024 đạt 78,94%. Vốn ngân sách địa phương khoảng 2.882 tỷ đồng. Nguồn huy động khác khoảng 8.903 tỷ đồng, gồm 7.129 tỷ đồng vốn lồng ghép và 1.774 tỷ đồng từ người dân, cộng đồng.

Một số kết quả nổi bật: hạ tầng kinh tế-xã hội nông thôn giai đoạn 2021-2025 tiếp tục được đầu tư đồng bộ. Đến nay, 87,3% số xã đạt Tiêu chí 2 về Giao thông; 98,1% số xã đạt Tiêu chí 3 về Thủy lợi và phòng, chống thiên tai; 96,5% số xã đạt Tiêu chí 4 về Điện… Trên 4.966 công trình tại các huyện nghèo và xã đặc biệt khó khăn được xây dựng, duy tu. Bảo đảm nhà ở bền vững cho gần 90.000 hộ nghèo, hộ cận nghèo.

Chương trình OCOP được triển khai mạnh mẽ, cùng với chương trình du lịch nông thôn gắn với bản sắc văn hóa góp phần phát triển kinh tế nông thôn, với 16.543 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên và 8.924 chủ thể OCOP, Hệ thống hợp tác xã, tổ hợp tác tiếp tục được củng cố và phát triển với khoảng 22.162 hợp tác xã nông nghiệp đang hoạt động. Triển khai được 10.587 dự án hỗ trợ sinh kế với trên 205.585 hộ dân tham gia: 134.000 lao động được kết nối việc làm sinh kế.

Chất lượng giáo dục, y tế và chăm sóc sức khỏe cho người dân nông thôn được nâng cao. Đã có 87,5% số xã đạt Tiêu chí 05 về Trường học (tăng 7,3% so cuối năm 2021); 95,6% số xã đạt Tiêu chí 14 về Giáo dục và Đào tạo (tăng 1,3%). Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi của trẻ em dưới 16 tuổi giảm còn 25,42%.

Tiếp tục xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, nâng cao đời sống tinh thần người dân. Cả nước có 85,7% số xã đạt Tiêu chí 06 về Cơ sở vật chất văn hóa (tăng 4,8% so cuối năm 2021); 95,2% số xã đạt Tiêu chí 16 về Văn hóa.

Công tác bảo vệ môi trường, xây dựng cảnh quan và kinh tế tuần hoàn tiếp tục là nội dung trọng tâm trong xây dựng nông thôn mới; nhiều địa phương đã có các tuyến đường làng, ngõ xóm “sáng-xanh-sạch-đẹp”, nâng cao chất lượng sống và mỹ quan nông thôn. Đã có 70% chất thải rắn được thu gom, xử lý; 58% người dân sử dụng nước sạch theo quy chuẩn; 86,1% số xã đạt Tiêu chí 17 về môi trường và an toàn thực phẩm…

Lực lượng công an, quân sự cơ sở được kiện toàn, hoạt động hiệu quả; nhiều mô hình tự quản được phát huy, góp phần ổn định chính trị, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Cả nước có 95,4% số xã đạt Tiêu chí 19 về Quốc phòng và An ninh.