^[1]

Quang cảnh buổi tọa đàm

Tham dự tọa đàm có Lãnh đạo Vụ Tín dụng các ngành Kinh tế, Viện Chiến lược Ngân hàng, Vụ Thanh toán, Vụ Dự báo Thống kê, Vụ Hợp tác Quốc tế NHNN; đại diện Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ LĐTB-XH, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Ngoại giao, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, NHCSXH và Hội LHPN Việt Nam. Cũng trong buổi tọa đàm còn có sự tham gia của các chuyên gia quốc tế của Ngân hàng Thế giới (World Bank), Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), Liên Hiệp quốc (UN), Chương trình Phát triển Liên Hiệp quốc (UNDP), Tổ chức Liên minh không tiền mặt (Better Than Cash Alliance), Đại sứ quán Hà Lan tại Việt Nam…

Tọa đàm tập trung trao đổi các nội dung xung quanh việc xây dựng khuôn khổ chiến lược cho tài chính toàn diện tại Việt Nam, trong đó thảo luận về cách tiếp cận, phương pháp xây dựng và triển khai, gồm xác định tầm nhìn, mục tiêu và các trụ cột dự kiến, cách thức huy động và phân bổ nguồn lực và thiết lập cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các bên liên quan.

“Việt Nam nên thành lập ngay Ủy ban về Tài chính toàn diện”

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, tài chính toàn diện là vấn đề được rất nhiều quốc gia chú trọng, trong đó Chính phủ Việt Nam đặc biệt quan tâm. Vừa qua, Chính phủ đã giao NHNN phối hợp với các Bộ, ngành liên quan để xây dựng Chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện. Phó Thống đốc khẳng định, NHNN rất mong nhận được sự hỗ trợ từ phía Hoàng hậu Máxima, một chuyên gia tài chính hàng đầu với rất nhiều kinh nghiệm tại nhiều quốc gia trên thế giới, đồng thời là đặc phái viên của Tổng thư ký Liên hiệp quốc về tài chính toàn diện.

Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng thông báo với Hoàng hậu và các đại biểu những giải pháp chính sách liên quan đến tài chính toàn diện mà Việt Nam đã triển khai, trong đó có NHCSXH thực hiện cho vay người nghèo và các đối tượng chính sách ở vùng nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa;… Phó Thống đốc khẳng định, sự kiện Hoàng hậu Máxima đến thăm Việt Nam sẽ mở ra cơ hội thúc đẩy nhanh xây dựng chiến lược và chính sách về tài chính toàn diện, kết nối và thu hút nguồn hỗ trợ về kỹ thuật, tài chính và chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính toàn diện tại Việt Nam, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng và mang lại lợi ích thiết thực cho người dân.

Về phần mình, Hoàng hậu Máxima khẳng định, tài chính toàn diện vượt ra khỏi phạm trù của tài chính vi mô, tạo dựng khả năng tiếp cận vừa túi tiền, hợp khả năng chi trả của người dân đối với các dịch vụ tài chính từ sự tham gia của các định chế tài chính có những dịch vụ ngày càng phong phú và đa dạng. Hoàng hậu Máxima đánh giá cao những nỗ lực của ngành Ngân hàng Việt Nam trong thời gian qua để thúc đẩy, quảng bá cho tài chính toàn diện. Việt Nam đã nâng cao tỷ trọng về chỉ số xâm nhập của tài chính toàn diện, sự gia tăng này càng đậm nét ở cộng đồng những người nghèo. Việt Nam cũng đạt được cấp độ bình đẳng giới rất tốt trong vấn đề này so với nhiều quốc gia khác.

^[2]

Hoàng hậu Máxima trao đổi tại buổi tọa đàm

Hoàng hậu Máxima cho rằng, trong thời gian tới Việt Nam cần tiếp tục thực hiện hiệu quả hơn nữa để thu hẹp khoảng trống tỷ lệ người chưa được tiếp cận với dịch vụ ngân hàng, giảm thiểu chi phí tiếp cận dịch vụ tài chính để những đối tượng còn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ, sản phẩm tài chính - ngân hàng được tham gia vào tiến trình đó, đặc biệt các đối tượng ở khu vực nông thôn. Việt Nam có mức thu nhập bình quân đầu người tăng trưởng ở mức độ nhanh, ứng dụng trình độ công nghệ tốt, với 53% dân số sử dụng Internet - cao hơn mức trung bình của khu vực là 35%, 71 triệu người sử dụng các dịch vụ điện thoại di động, tỷ trọng rất cao so với các quốc gia châu Á khác. Đây là dư địa quan trọng cho sự tham gia của các doanh nghiệp về công nghệ tài chính Fintech. Với những tiềm năng và sức mạnh như vậy, Hoàng hậu tin tưởng hoàn toàn rằng, Việt Nam thực sự đang có dư địa quan trọng phù hợp để thúc đẩy tài chính toàn diện, trong đó có tài chính số. Hoàng hậu Máxima khẳng định, một chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện sẽ là một “mỏ neo” quan trọng để thúc đẩy vấn đề này.

Hoàng hậu gợi ý một số vấn đề mấu chốt có thể giúp Việt Nam thành công từ thông lệ và kinh nghiệm quốc tế. Trước hết, cần thiết phải được sự ủng hộ của cả hệ thống chính trị, Lãnh đạo Chính phủ, bởi đây là những người tiên phong và thúc đẩy cho lĩnh vực này. Thứ hai, chiến lược phải được dựa trên sự phân tích, dự báo tình hình thông qua việc thu thập cơ sở dữ liệu phù hợp, đầy đủ về chất lượng, tần suất sử dụng các dịch vụ tài chính của cộng đồng dân cư còn chưa được tiếp cận các dịch vụ, sản phẩm ngân hàng như thế nào. Thứ ba, vai trò của NHNN phối hợp với các Bộ, ngành liên quan cũng như với khu vực tư nhân, phải có sự chung tay của các Bộ, ngành không chỉ trong quá trình hoạch định dự thảo Chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện, mà còn cả sự tham gia của họ trong quá trình sau đó. Hoàng hậu Máxima hy vọng, Việt Nam sẽ có một Ủy ban điều phối Quốc gia có sự quy tụ của tất cả các Bộ, ngành quan trọng để xây dựng những nhóm công tác về các vấn đề chính liên quan đến tài chính toàn diện.

Từ chuyến công tác tại Việt Nam, Hoàng hậu Hà Lan nêu lên một số vấn đề mấu chốt như: Số hóa các hoạt động thanh toán, sử dụng công nghệ để thúc đẩy tài chính toàn diện, tiếp cận tài chính cả ở khu vực tư nhân, tài chính đổi mới sáng tạo cho nhà nông, thúc đẩy sự tham gia của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặt khách hàng làm trung tâm, nâng cao tần suất sử dụng, vấn đề về cung - cầu, thu thập dữ liệu, theo dõi, đánh giá về tài chính toàn diện.

Liên quan đến việc sử dụng công nghệ để giúp người nghèo tiếp cận các dịch vụ tài chính, đại diện Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, ngài Alwaleed Alatabani - Trưởng nhóm chuyên gia ngành Tài chính đánh giá cao vai trò và cơ hội của NHCSXH trong triển khai tài chính kỹ thuật số ở Việt Nam.

Những khó khăn, thách thức khi xây dựng và triển khai Chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện

Bà Lê Phương Lan - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng nêu ra định nghĩa tài chính toàn diện, đó là tất cả việc cung cấp các dịch vụ tài chính chính thức (thanh toán, chuyển tiền, tiết kiệm, tín dụng, bảo hiểm) một cách thuận tiện, phù hợp với nhu cầu và với chi phí hợp lý tới tất cả người dân. Tài chính toàn diện không chỉ giới hạn trong việc cải thiện khả năng tiếp cận tín dụng, mà bao gồm cả nâng cao hiểu biết về tài chính cho người dân và bảo vệ người tiêu dùng. Từ khái niệm đó, bà Lan cho hay, Việt Nam phấn đấu đảm bảo tất cả người dân và doanh nghiệp, nhất là dân cư ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa, các doanh nghiệp nhỏ và vừa và cả những doanh nghiệp siêu nhỏ có quyền tiếp cận và sử dụng hiệu quả các sản phẩm, dịch vụ tài chính cơ bản, chính thức, phù hợp với nhu cầu, có chất lượng, tiện lợi, nhanh chóng ở mức chi phí chấp nhận được trên cơ sở phát triển hệ thống các tổ chức tài chính hoạt động an toàn, hiệu quả và bền vững.

Đại diện Viện Chiến lược Ngân hàng cũng chỉ ra các khó khăn, thách thức khi xây dựng và triển khai chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện tại Việt Nam. Đó là nhận thức chung của xã hội về tài chính toàn diện chưa đầy đủ; chưa có cơ chế đảm bảo sự cam kết theo đuổi và thực hiện Chiến lược tài chính toàn diện; Cơ sở dữ liệu về tiếp cận tài chính còn thiếu, chưa có cơ sở dữ liệu quốc gia về tài chính toàn diện; Cơ sở hạ tầng tài chính còn thiếu và chưa được kết nối đồng bộ; Kiến thức tài chính của người dân còn thấp.

Ông Trần Văn Tần - Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế chia sẻ thông tin về thực trạng tín dụng nông nghiệp, nông thôn và đầu vào cho khuôn khổ Chiến lược phát triển tài chính toàn diện ở Việt Nam. Cụ thể là, NHNN khuyến khích các TCTD đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, có chính sách nâng cao hiệu quả đầu tư tín dụng cho người dân ở nông thôn, chính sách tín dụng hỗ trợ ngư dân đánh bắt xa bờ theo Nghị định 67, chính sách cho vay tái canh cây cà phê tại các tỉnh Tây Nguyên, chính sách cho vay giảm tổn thất trong nông nghiệp…

Nhìn chung, các chuyên gia và phía Việt Nam trao đổi về những khó khăn và thách thức mà Việt Nam có thể gặp phải trong quá trình xây dựng và triển khai khuôn khổ chiến lược nhằm đưa ra giải pháp khắc phục phù hợp như: (i) Nâng cao kiến thức và nhận thức của xã hội về tài chính toàn diện; (ii) Phát triển cơ sở hạ tầng tài chính phù hợp và đồng bộ, làm nền tảng thúc đẩy tài chính toàn diện. Các bên cũng thảo luận về một số lĩnh vực mà Việt Nam dự kiến ưu tiên thúc đẩy hơn nữa trong khuôn khổ chiến lược này như: Tăng cường tiếp cận vốn cho nông nghiệp, nông thôn, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, các đối tượng dễ bị tổn thương như phụ nữ, người nghèo ở vùng nông thôn,… và làm thế nào để ngành Ngân hàng phát huy vai trò và đóng góp nhiều hơn để thúc đẩy tài chính toàn diện tại Việt Nam.

Phát biểu kết luận tọa đàm, Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng tổng kết những ý kiến đáng chú ý từ phía Hoàng hậu Hà Lan, các chuyên gia quốc tế của WB, ADB, Liên Hiệp quốc, UNDP, Tổ chức Liên minh không tiền mặt… cũng như đại diện các Bộ, ngành tại Việt Nam. Phó Thống đốc khẳng định, trên cơ sở các nội dung hữu ích thu được từ tọa đàm cũng như những nghiên cứu của NHNN trong thời gian qua, NHNN với vai trò là cơ quan được Thủ tướng Chính phủ giao chủ trì về tài chính toàn diện tại Việt Nam sẽ phối hợp với các bên liên quan xây dựng Khuôn khổ chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện, nghiên cứu thiết lập cơ chế chỉ đạo và phối hợp cấp quốc gia, huy động và phân bổ nguồn lực cần thiết để xây dựng và triển khai Khuôn khổ chiến lược.

Đồng thời, NHNN sẽ tiếp tục tăng cường tham gia vào các chương trình, diễn đàn quốc tế về tài chính toàn diện, đẩy mạnh hợp tác về tài chính toàn diện trong khuôn khổ APEC, ASEAN và với các đối tác phát triển như: WB, ADB, UN nhằm huy động và tận dụng nguồn lực kỹ thuật và tài chính để triển khai tài chính toàn diện thành công tại Việt Nam.